شورای ریاستی؛ ابتکار ریاض برای انتقال جنگ بین گروه های یمنی - وبلاگ دوین

به گزارش وبلاگ دوین، عربستان سعودی با تشکیل یک شورای ریاستی ناهماهنگ در یمن در پی انتقال درگیری ها بین گروه های داخلی یمنی است و آن را، راه سرانجام دادن به شکست های خود در جنگ می داند.

به گزارش سرویس بین الملل وبلاگ دوین، پایگاه خبری العربی التازه در گزارشی به تحلیل شرایط، ابعاد و اهداف عربستان سعودی از تشکیل شورای ریاستی برای یمن پرداخته و از منظر تاریخی دلایل شکست این شوراها را بیان نموده است.

در مقدمه این گزارش آمده است: هفتم آوریل ریاض شاهد یک اتفاق ناگهانی بود. زمانی که عبدربه منصور هادی رئیس جمهور یمن، علی محسن الاحمر معاون خود را پیش از صدور بیانیه ریاست جمهوری از سمت خود برکنار و بعد از آن، قدرت را به یک شورای ریاستیبه ریاست رشاد العلیمی منتقل کرد. اعضای این شورا شامل هفت شخصیت با نفوذ هستند که براساس موقعیت های جغرافیایی [یمن شمالی و جنوبی] تقسیم شده اند.

ششمین شورای ریاستی در یمن

در ابتدای این گزارش می خوانیم، این دومین شورای ریاستی ای است که پس از وحدت یمن در سال 1990 تشکیل می گردد. بعلاوه ششمین شورای ریاستی از زمان ایجاد نظام جمهوری در یمن شمالی است که تشکیل اولین شورا در تاریخ یمن آن جا اعلام شد؛ این شورا پس از انقلابی که نظام امامت را در شمال یمن و در سال 1962 سرنگون کرد. به استثنای شورای جمهوری که در دوره ریاست جمهوری عبدالرحمن الاریانی (1974-1967) از اعضای غیرنظامی تشکیل شد، تمام شوراهای ریاستی قبلی متشکل از رهبران صرفاً نظامی بودند؛ افسری به نام عبدالله السلال رهبر آن شورا بود که ریاست اولین شورای ریاستی پس از انقلاب را بر نیز عهده داشت.

طبق گزارش ها و مطالعات پیشین مرکز مطالعات استراتژیک صنعا، شوراهایی که تحت حکومت رئیس جمهور عبدالله السلال (1967-1962)، اولین رئیس جمهور یمن شمالی تشکیل شده بودند، صرفاً ابزاری برای نشان دادن حمایت های مردمی از یمن بودند. رژیم تازه در طول جنگ داخلی، هیچ معیار مشخصی برای مشارکت دادن این مردم و نهادهای دیگر به طور واقعی در تصمیم گیری ها نداشتند؛ زیرا قدرت السلال، قدرتی مطلقه بود و در پشت پرده او از حمایت و نفوذ مصری ها بهره می برد.

دلایل شکست تجربه شوراهای ریاستی

در ادامه گزارش العربی التازه با میساء شجاع الدین یکی از پژوهشگران ارشد مرکز مطالعات استراتژیک صنعا گفت وگو شده است. وی معتقد است: شکست تجربه شوراهای ریاستی در یمن تا حدودی می تواند به فقدان تجربه دموکراتیک در یمن مرتبط باشد. این مسئله را نیز می توان به قدرت مطلق و نفوذ بیش از حد اعطاشده به رئیس شورا نسبت داد؛ زیرا این حکم مبتنی بر شخصیت فردی رئیس شورا است که به عنوان رهبر آن تلقی می گردد. در چنین شرایطی دولت، تصوری توهم آمیز در خصوص تحکیم حکومت دسته جمعی ایجاد می کرد، که در واقع و عمدتاً عرصه ای برای حکومت یک فرد یا جناح خاص بود.

سرانجام شوراهای ریاستی با درگیری

عبدالباری طاهر روزنامه نگار و تاریخ نگار یمنی، در گفت وگو با العربی التازه، علت شکست شوراهای ریاستی قبلی در شمال و جنوب یمن را طراحی آن ها در قالب راه چاره های موقتی برای به تعویق انداختن درگیری های سیاسی دانسته که همواره به تقابل ختم می شدند.

وی ضمن اشاره به اینکه شوراهای قبلی در نتیجه اجماع طرف های درگیری بر سر قدرت و در غیاب آزادی ها، منظره ملی دموکراتیک، پذیرش مشورت . مشارکت مسالمت آمیز ظاهر شد اند، گفت: آنچه پس از وحدت یمن رخ داد، ایجاد بدترین مدل حکومتی مثل این شوراها بود که همواره با عنصر درگیری و مناقشه همراه بودند؛ اما در ظاهر، آن ها شعار و نماد تداعی قانون، جمهوری و عقلانیتِ بیشتر از مجلس هستند.

در ادامه گزارش العربی التازه می خوانیم: پس از اتحاد یمن شمالی و جنوبی در ماه می 1990، شورای ریاستی پنج نفره تشکیل شد. سه نفر از شمال به نام های علی عبدالله صالح، عبدالعزیز عبدالغنی و عبدالکریم العرشی و دو نفر از جنوب به نام های علی سالم البیض و سالم صالح محمد بودند. قبل از آغاز به کار، اختلافات بین دو طرف آغاز و به درگیری منجر شد؛ نیروهای شمالی در 7ژوئیه 1994 به جنوب یمن حمله کردند و حکومت، با درگیری به چنگ علی عبدالله صالح افتاد.

این گزارش اضافه نمود: صالح تا زمان سرنگونی در انقلاب مسالمت آمیز مردمی و کناره گیری از قدرت در اوایل سال 2012 به نفع عبدربه منصورهادی رئیس جمهور سابق در قدرت ماند و به تنهایی حکومت کرد؛ تا این که هادی نیز در 7 آوریل به طور ناگهانی در ریاض سرنگون شد. حالا نیز قدرت به شورایی ریاستی منتقل شده که به وسیله رشاد العلیمی چهره نظامی و عضویت 7 نفر دیگر به نمایندگی از نیروهای قدرتمند در عرصه تحولات یمن رهبری خواهد شد.

تناقض ها در درون شورای ریاستی تازه

در ادامه گزارش العربی التازه آمده است: ترکیب شورای کنونی فاقد هماهنگی است؛ زیرا احزاب سابق را دربرمی گیرد که هر کدام با وجود کوشش های آشکار عربستان برای نزدیک کردن دیدگاه هایشان به هم، جاه طلبی های کاملا متفاوتی با دیگری دارند. ریاض سعی کرد شورای این احزاب و شخصیت ها را با رایزنی های رسمی آغاز و با ترغیب طرفین به تبادل ملاقات با یکدیگر سرانجام دهد تا اینگونه نشان دهد که صفحه تازهی از روابط در یمن در حال ظهور است؛ در حالی که هیچ پروژه ملی واحدی در میان این هفت عضو شورا [که بیش از هر چیز مدیون وفاداری به کشورهای ائتلاف متجاوز سعودی هستند] وجود ندارد..

ادامه این گزارش به نظرات ناظران تحولات یمن پرداخته و نوشته است: گرایش های جدایی طلبانه که شورای انتقالی جنوب همچنان به آن پایبند است، مانع اصلی کار این شورا خواهد بود. به ویژه اگر عربستان بخواهد با برگزاری جلسه پارلمانی در شهر مکلا در حضرموت، به این شورا رای اعتماد داده و به شروط و مطالبات جدایی طلبان تن دهد. در حالی که از ابتدای سال 2015 تا به امروز، عربستان عدن را به عنوان مرکز موقت یمن به رسمیت می شناخت.

عبدالباری طاهر مورخ یمنی در این خصوص می گوید: شورای ریاستی کنونی را می توان به عنوان سیاستی که بیانگر اراده سعودی است [نه اراده ملت یمن] دانست. چراکه فشارهای سعودی بود که منجر به انتقال قدرت شد تا در نهایت این فرایند به تقسیم نفوذ اعضای شورا بین ریاض و ابوظبی منجر گردد. علاوه بر این، در ترکیب شورا تا حدی ابهام وجود دارد و این شورا از واقعیت ها و شرایط غم انگیز کشور ویران شده از جنگ دور شده است. اکنون آنچه را که رخ داده می توان شکست یک قطعنامه نظامی و یک خواسته سیاسی از سوی ائتلاف دانست که برای رهایی از بار جنگ می کوشد و میخواهد درگیری ها در یمن را به تقابل های یمنی-یمنی تبدیل کند.

م