ثبت جهانی ماسوله باید مطالبه همه گیلانی ها باشد - وبلاگ دوین

به گزارش وبلاگ دوین، ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، ثبت جهانی ماسوله باید مطالبه همه گیلانی ها باشد.

بیشتر بخوانیدروستای ماسوله بهشتی همیشه بارانی و مه آلود

فرهنگ میزبانی در ماسوله در حال زوال است

ماسوله معروف ترین روستای پلکانی کشور با قدمتی طولانی است که از سال 2007 در لیست انتظار برای ثبت در فهرست میراث دنیای یونسکو قرار گرفته است. هر سال می گذرد و یک اثر از ایران به ثبت می رسد و همچنان ماسوله در لیست انتظار باقی ماند. هرچند گفته می گردد سیم ها و کابل های برق و تلفن و حتی دفع آب های سطحی یا فاضلاب و... موانعی برای ثبت دنیای این میراث شگفت انگیز هستند، اما مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله معتقد است، اگر اتحاد هدفمندی در این استان برای ثبت دنیای شکل بگیرد، ثبت دنیای ماسوله دور از انتظار نیست و گیلانی ها هستند که باید این مهم را از مسئولان کشوری مطالبه نمایند. اما تا به حال این فرایند پیشرفت قابل توجهی نداشته و ماسوله بیش از 13 سال است که در انتظار ثبت دنیای به سر می برد.

سیداحمد نجیبی، مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله پیرامون ثبت دنیای ماسوله باید مطالبه همه گیلانی ها باشد، گفت: ثبت دنیای یک سایت تاریخی مزایای قابل توجهی برای یک استان دارد. حضور جهانگردان خارجی اولین و بدیهی ترین این مزیت هاست. ثبت دنیای یک اثر سند یکتایی آن در دنیا است و اعتبار سیاسی و اجتماعی قابل توجهی برای منطقه دارد. در شرایط جنگی حمله به یک محوطه میراث دنیای جنایت جنگی شناخته می گردد و در شرایط بحران همه کشورهای دنیا ملزم به یاری به سایت های دنیای هستند. از همه اینها گذشته کشور میزبان یک اثر دنیای در سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد متعهد می گردد که تمام هزینه ها و مسئولیت های حفاظت و توسعه آن را در هر شرایطی تأمین کند. طی سالهای گذشته شاهد آن بودیم که بسیاری از سایت های تاریخی با وجود مسائلی که داشتند توانستند ثبت دنیای شوند این در حالیست که به لحاظ حفاظتی ماسوله در شرایط نسبتاً خوبی به سر می برد.

او پیرامون ثبت دنیای ماسوله باید مطالبه همه گیلانی ها باشد، اضافه کرد: با توجه به آنکه بر اساس سازوکاری معطوف به همه عوامل، تصمیم گیری در وزارت میراث و جهانگردی تصمیم برای ارائه پفراینده های میراث دنیای انجام می گردد. از این رو، برای ارائه هریک از پفراینده ها توسط استان های مختلف باید مردم و مسئولان آن استان با اراده و عزم جدی نشان دهند که برای ثبت دنیای آن محوطه دغدغه جدی دارند. فاکتورهای زیادی در مورد این انتخاب وجود دارد که تا به امروز ماسوله گزینه نهایی نبوده است. وقتی تصمیم گرفته گردد یکی از پفراینده ها برای ثبت در فهرست یونسکو ارسال گردد آن موقع مسائل سایت فقط به آن پایگاه ارتباط پیدا نمی کند بلکه تبدیل به یک موضوع ملی می گردد و تمام ارگان ها و مسئولان برای برطرف مسائل پا به میدان می گذارند و خود را مسئول می دانند همانطور که سال جاری در در مورد ثبت پفراینده منظر فرهنگی اورامانات شاهد بودیم.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله ادامه داد: در مقایسه با بسیاری از سایت های تاریخی می توان گفت ماسوله شرایط خوبی دارد. اینگونه نیست که آمادگی ثبت دنیای را نداشته باشد. هرچند با اداره مخابرات و برق و... مشکل داریم اما زمانیکه اراده برای ثبت دنیای ماسوله جمع گردد آنگاه با ظرفیت کشوری می توان برای حل این مسائل اقدام کرد. در عین حال برای برطرف مسائلی که یک سایت تاریخی دارد می توان به یونسکو برنامه ارائه داد و لزومی ندارد که فرایند آن تمام شده باشد. اما در هر حال نباید فراموش کرد که آماده کردن یک سایت برای ثبت دنیای بسیار فرآیندی سخت است که وقت و انرژی زیادی لازم دارد و در این راستا باید اشخاص و نهادها منافع و گاه عافیت طلبی های فردی و بخشی را کنار بگذارند.

نجیبی با اشاره به اینکه یکی از مزایای ثبت دنیای افزایش تردد جهانگردان بین المللی است، گفت: ماسوله همیشه با حجم زیادی از جهانگردان داخلی روبرو بوده و هم اکنون نیز با وجود شیوع ویروس کرونا شاهد حضور تعداد زیادی از مسافران و جهانگردان در ماسوله هستیم چنانچه ظرفیت اشتغال مراکز اقامتی در ماسوله بخصوص در روزهای تعطیل بیش از 50 درصد است. این در حالی است که بسیاری از جهانگردان داخلی با توجه به آنکه همه نیازهای خودشان از قبیل غذا، آب معدنی، پتو و چادر و مایحتاج عمومی خود را و حتی قلیان با خود به همراه می آورند و در نهایت فقط پسماند و عواقب اجتماعی حضورشان را برای ماسوله به جا می گذارند.

او توضیح داد: قطعاً این نوع از جهانگردی برای اهالی ماسوله بازدهی مالی ندارد. بسیاری از اینها حتی بازدهی فرهنگی نیز ندارند. بسیاری از این جهانگردان برای دریافت عکسهای سلفی از خود به ماسوله می آیند و توجهی به آنچه که در ماسوله وجود دارد، ندارند. فرایند به گونه ای پیش می رود که اهالی بومی ماسوله به جای آنکه به عنوان جامعه میزبان عمل نمایند به فکر محافظت خود در مقابل این جهانگردان و البته کسب منافع مالی به هر شکل هستند. با وجود چنین سازوکاری نه تنها جهانگردی پایدار در ماسوله اتفاق نمی افتد، بلکه دیگر شاهد مناسباتی از جنس مناسبات میزبان و میهمان نیز در ماسوله نخواهیم بود.

مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله در پاسخ به این سئوال که آیا فرهنگسازی لازم در جامعه محلی برای پذیرش جهانگرد صورت گرفته یا خیر، اظهار کرد: فرهنگسازی با سیاستگذاری اتفاق می افتد. زمانیکه مسئولان فقط به فکر جذب هرچه بیشتر مسافر و ارائه آمار بیشتر و دریافت عوارض ورودی از مسافران هستند و توجهی به ظرفیت برد و گنجایش مجموعه برای پذیرش جهانگردان و مسافران ندارند دیگر نمی توان به فکر فرهنگسازی بود. این درحالی است که توجه به ظرفیت پذیرش سایت های تاریخی در عرصه بین الملل بسیار اهمیت دارد چنانکه در سال 2020 سازمان بین المللی توسعه جهانگردی پایدار اظهار داشت که 17 سایت دنیای از جمله ماچو پیچو به دلیل تراکم بازدیدنمایندگان دچار آسیب شده اند و باید تعطیل شوند. یا بطور مثال، مسئولان موزه لوور با وجود آنکه سالانه 11 میلیون بازدیدنماینده دارند، اما همیشه بازدیدها را کنترل می نمایند. ما ابزارهایی برای کنترل حجم بازدیدنماینده یا سناریوی بازدید در اختیار نداریم و این مهم باید در سایت های تاریخی مورد توجه قرار گیرد.

بیشتر بخوانیدشهر تاریخی ماچوپیچو، زیباترین جاذبه دنیاگردی پرو در گذر زمانموزه لوور | عظیم ترین و پربازدیدترین موزه دنیا در پاریس

به گفته نجیبی، به دلیل نبود فهم درست از جهانگردی، گاه به اشتباه از جهانگردان متنفر هستیم و از دیگر سو خدمات شایسته ای به آنها ارائه نمی دهیم، توقع زیادی از جهانگرد داریم و این نگاه سبب شده تا نه جامعه محلی سود کند نه جهانگرد منتفع گردد؛ با این وصف فرهنگ سیاحت در جایی مثل ماسوله در خطر است. در عین حال با توجه به آنکه امروز تعداد جهانگردان خارجی ماسوله نزدیک به صفر است، هیچ مقایسه ای بین حضور جهانگردان خارجی و داخلی در ذهن افراد بومی ماسوله شکل نگرفته بنابراین تمام ظرفیت ها صرف ادامه فرایند فعلی شده است. جامعه محلی به سمت انتفاع صرف از قبل جهانگرد داخلی جهت گیری نموده و استاندارد کیفی هم بر همین اساس سنجیده می گردد. این درحالی است که شان و صندلی یک سایت تاریخی مثل ماسوله بسیار فراتر از اینهاست. باید ماسوله مظهر جهانگردی فرهنگی پربازده باشد؛ حالا چه بازدهی اجتماعی چه آموزشی و چه مالی. فراموش نکنیم که ماسوله یکی از پربازدیدترین مقاصد جهانگردی کشور است.

این مقام مسئول با اشاره به آنکه ماهیت فعالیت پایگاه میراث ملی ماسوله در راستای مستندسازی، پژوهش و سیاستگذاری است، گفت: اقدامات اجرایی و مرمتی پایگاه جنبه الگوسازی و پرداختن به اقدامات اضطراری دارد و اقداماتی مانند جداره سازی و نماسازی که انجام می دهیم از جنس اقدامات اضطراری است.

وی اضافه کرد: برای آنچه به عنوان نتیجه پژوهش های دنیای در حوزه فرهنگی ایجاد می کنیم تضمین اجرایی وجود ندارد. اگر نگاهی به تمام دستگاه های اجرایی وابسته به ماسوله داشته باشیم شاهد آن هستیم که اعتقادی به جلوگیری از ساخت و سازهای بیشتر، کنترل و تعدیل جهانگردان حتی دست چین کردن جهانگردانی که می آیند، وجود ندارد. آنچه که در عمل شاهد هستیم نشان دهنده این مهم است که اعتقاد حقیقی برخی افراد و بخش ها، با مانیفست های ملی و بین المللی یکی نیست.

کاوش و جداره سازی

مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله گفت: در حال حاضر درصدد توسعه استفاده از مصالح بومی در ساخت و سازها هستیم. همینطور بخشی از توجهمان به جداره سازی ها و اصلاح نما است. اصلاح نمای راسته ورودی بازار را شروع نموده ایم و سعی داریم ساخت و سازها را کنترل کنیم که بسیار انرژی بر است. از یکسو صاحبان خانه ها در ماسوله ترجیحشان بر آن است برای آنکه بتوانند اتاقهای بیشتری برای اجاره به مسافران داشته باشند و واحدهای بیشتری بسازند و افزایش طبقه داشته باشد. در این میان تضاد ماهوی منافع وجود دارد. هر ارگان و نهادی چه شخصی، چه عمومی و چه دولتی فقط به فکر نفع خود است. بستر اداری و سازمانی آمادگی انجام یک مدیریت یکپارچه علمی و کاملا فنی را ندارد. در عین حال، فعالیت های زیادی صورت گرفته و سعی ما برآن است تا بر همین بستر کار را پیش ببریم، اما مسائل زیاد است.

نجیبی همچنین از برنامه ریزی برای انجام فصل های جدید کاوش باستان شناسی در پایگاه میراث ملی ماسوله اطلاع داد و گفت: آنالیز اشکفت واقع در محدوده شمال روستای اشکلیت در پایین دست ماسوله که استعدادهای باستان شناسی قابل توجهی دارد، دامنه جنوبی ماسوله که در مقابل بافت تاریخی شهر قرار گرفته است و گورستان های تاریخی بدست آمده از آن از نظر مواد فرهنگی بسیار غنی است، و همچنین تکمیل کاوش باستان شناسی در محدوده کهنه ماسوله که به نظر می رسد ظرفیت های زیادی از نظر علمی و پژوهشی داشته باشد، اولویت ما در آنالیز های باستان شناختی هستند. در برخی این مناطق قبرهای پیش از اسلام و شواهدی از دوره اشکانیان به دست آمده حتی آثاری از دوره عصر آهن نیز در منطقه یافت شد. آنالیز باستان شناسی کهن ماسوله را به طور جدی در برنامه داریم، منطقه ای که به نظر می رسد استقرارگاه اولیه ماسوله باشد و اهالی ماسوله از زمان حمله مغول به این سو به محل فعلی منتقل شده اند. در آن منطقه نیز کوره های ذوب آهن و ابزارآلات ساخت آهن را بدست آورده ایم و آثار متعددی از عصر آهن در این منطقه بدست آمده است. تا زمان قاجار بخش زیادی از مصالح توپ و تفنگ قورخانه فتحعلیشاهی در ماسول فراوری می شد. ریشه هنر چاقوسازی زنجان در ماسوله وجود دارد.

وی اضافه کرد: در حوزه فعالیت های مطالعاتی و پژوهشی، بیشترین انرژی ما صرف تکمیل اطلاعات لازم برای پفراینده ثبت دنیای ماسوله معطوف شده است. در کنار آن تألیف و تدوین طرح جامعی برای حفاظت همه جانبه و کل نگر از ماسوله مورد نظر و مصوب شورای راهبردی ماسوله است که البته چنین طرحی در گذشته هم تهیه شده و اقدام ما برای بروزرسانی و ارتقاست. تهیه و بروزرسانی طرح ویژه شهر تاریخی ماسوله را هم با همکاری شهرداری ماسوله در نظر داریم. گام های اولیه آن در حال برداشته شدن است و امیدواریم نتایج خوبی بدست بیایند.

منبع: همگردی