بچه ها کار در رشت از خوانِ کتاب به قله ی بازی رسیدند - وبلاگ دوین

به گزارش وبلاگ دوین، به گزارش خبرنگار خبرنگاران در گیلان، امیر دلیر فومنی شاد، کارشناس علوم اجتماعی و مددکار مرکز حمایتی- آموزشی کودک و خانواده استان گیلان که وظیفه ساماندهی و توانمندسازی بچه ها کار را بر عهده دارد، توانست با باشگاه کتابخوانی بچه های کتاب در رشت، در میان تسهیلگران منتخب در پنجمین دوره جام باشگاه های کتابخوانی جای بگیرد. به همین منظور با او به گپ و گفت نشستیم تا از باشگاهی بگوید که برای حفظ شخصیت و حرمت اعضای آن، نمی تواند تصویر و یا عکسی در اختیارمان قرار دهد!

بچه هایی که امیر دلیر فومنی شاد با آنها در ارتباط بوده، آسیب ها و دردهایی داشته و دارند که بی گمان کتاب، نمی تواند اولویت اول آن ها در زندگی باشد؛ مسئله ای که احتمالا طبیعی به نظر می رسد. انسان پس از برآورده شدن نیازهای اساسی در پی نیازهای دیگر مثل ارتقای سطح آگاهی و فرهنگی خود می رود.

مرکز حمایتی- آموزشی کودک و خانواده فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بهزیستی استان گیلان و با حمایت های مردمی شروع نموده است و بچه های را تحت پوشش و حمایت دارد که دغدغه هایی مهم تر و اساسی تر از خواندن کتاب دارند و همین امر ورود آن ها به حوزه کتاب را سخت تر و البته ارزشمندتر می نماید.

به گفته این تسهیلگر منتخب، فضایی که در میان بچه های مرکز وجود داشت، بیشتر نشان از علاقمندی آن ها به مقوله بازی بود. درواقع بازی برای آن ها یک نردبان بود برای گذر از رنج ها و کودکی کردن. بسیاری از بچه های مرکز علی رغم قرارگرفتن در ذیل میانگین سطح زندگی کشوری، باز هم به موضوع بازی اشتیاق فراوانی نشان می دادند و همین امر باعث شد که به نحوی از ظرفیت بازی برای یاری به بچه ها کار استفاده کرد و با ظرافت خاصی که به ورطه اجبار کشیده نشوند؛ در کنار بازی، آنها را با امر مطالعه آشنا کرد؛ آشنایی که به تدریج رخ داد.

بازی، دریچه ای برای ورود به دنیای کتاب

این تسهیلگر حوزه کتاب و کتابخوانی به وسیله اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گیلان و بعلاوه به وسیله دوستان کتاب بازی که در کتابخانه عمومی سیار استان، به خصوص کتابخانه سیار قاصدک، فعالیت داشتند، با جشنواره باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان آشنا شد و سال جاری سومین سالی بود که آنها با نام بچه های کتاب در جام باشگاه های کتابخوانی شرکت کردند که با توجه به همه گیری بیماری کرونا، با رعایت مسائل بهداشتی و بعلاوه با خلاقیت، تلاش های قابل توجهی در این مورد داشتند. از سوی دیگر، تجربه این بچه ها به علت سختی های زندگی، تا پیش از این با کتابخوانی به شکل پیوسته و نظام مند، اندک بود و این مسئله، کار را سخت تر می کرد.

فومنی شاد در پاسخ به این سوال که کرونا چه تاثیری بر فرایند کاری آن ها در باشگاه ها کتابخوانی گذاشته است و جلسات را به چه شکلی برگزار می نمایند؟، اینگونه پاسخ می دهد: حفظ سلامت بچه ها مهمترین نکته ای بود که باید در اداره جلسات لحاظ می شد. با توجه به اینکه طبق نظر کارشناسان امروزی، هدف کرونا افرادی است که از سیستم ایمنی پایین تری برخوردارند - و این می توانست خانواده های طبقات آسیب پذیر اجتماعی را با توجه به سبک زندگی و رژیم غذایی نامناسب، بیشتر مورد حمله قرار دهد - در نتیجه سعی کردیم که نگرش های خودمان را تغییر دهیم.

وی در شرح بیشتر این مسئله اسم می نماید: اگر تا دیروز یکی از دریچه های همدلی مان، ارتباط نزدیک و چهره به چهره بود، باید برای گذر از این بازه تاریخی حساس، تمهید دیگری می اندیشیدیم. این بود که اقدامات تقریبا خلاقانه ای را پیاده کردیم؛ یکی اینکه در جلساتی که در فضای باز، تمرین فوتبال داشتیم، پیش از آن جلسه، کتابخوانی ما برگزار می شد. بچه ها در این جلسات که با بازی همراه بود، انرژی دوچندان داشتند. این باعث می شد کیفیت توجه و مشارکت شان در بحث کتابخوانی هم افزایش پیدا کند. رسیدن به بازی از خوان کتاب می گذشت؛ آن هم بدون سَمبَل کاری.

باشگاه کتابخوانی بچه های کتاب متشکل از افراد گروه سنی 10 تا 18 ساله است که البته بچه هایی خارج از ثبت نام اولیه در باشگاه هم، در جلسات آنها حضور پیدا می کرد؛ اما، بیشترین بازه سنی بین بچه ها 10 تا 14 سال است و به گفته این تسهیل گر، برای تهیه کتاب ها از ظرفیت مشارکت های مردمی و بعلاوه تخفیف برخی کتابفروشی ها استفاده می کردند. به علاوه اینکه خود کتابخانه عمومی سیار در شهر رشت به علت ارتباطی که با مرکز داشت، کتاب هایی را در اختیار باشگاه قرار می داد که در مجموع می توانست حمایت خوبی برای تیم باشد.

این مددکار اجتماعی که با بچه ها کار ارتباط نزدیکی دارد، معتقد است: فرهنگ یک واژه کلی است که می تواند بسیاری از هنجارهای زندگی را در بر بگیرد و ما طی سال های اخیر یا نتوانستیم یا نشد که به مقوله فرهنگ، آنطور که شایسته است و ضرورت دارد، توجه کنیم. این را می گردد در بودجه های فرهنگی و به ویژه کتابخوانی، مشاهده کرد. شاید این تفکر رایج که می گویند کسی که در پی کتابخوانی است دل سیری دارد، بی راه نیست! حاصل کتابخوانی در کشور باید منتج به دانایی باشد و از دانایی و آگاهی، رفاه و آرامش زاییده گردد. اگر این خطِ سیر اتفاق نیفتد و بچه ها و نوجوانان ما ببینند که کتابخوان های ما به قول معروف هشت شان گرو نُه شان است و دستاوردی غیر از تنهایی و پس افتادن از سودای زندگی ندارند، می فرایند در جستجوی پاداش های آنی زندگی.

مطالبه گری، درس عظیم باشگاه کتابخوانی برای بچه ها کار

به گفته دلیر فومنی شاد، یکی از کارهایی که آنها در باشگاه کتاب خوانی انجام دادند، آشنایی بچه ها با حقوق خودشان است. کودکی که آشنا به حقوق خودش باشد، می تواند آن را مطالبه کند و مطالبه گری باید از کودکی به فرد آموخته گردد. این تجربه کشورهای پیروز دنیاست که اجازه می دهند کودک نسبت به حقوقی که دارد ما به ازاء خارجی آن را، مورد کالبدشکافی قرار دهد و دادخواست کند. این دادخواست می تواند از خانواده و مدرسه شروع گردد و به جامعه بینجامد. چنین بچه های آینده جامعه را می سازند.

فومنی شاد ادامه می دهد: کتاب هایی را که در جلسات دنبال کردیم، حتی خارج از چهارچوب از پیش معین شده و به صورت کاربردی بود. اینکه کودک بداند بازی و تحصیل حق اوست و بسیاری از دانستنی های دیگر - که در نهادهای آموزشی و جامعه مورد توجه قرار نمی گیرد و آموزش داده نمی گردد. ما تمام تلاشمان را کردیم تا با مقوله کتاب و کتابخوانی، نگرش و دید تازه و متفاوتی به بچه ها و نوجوانان انتقال دهیم.

در ادامه از این تسهیلگر کتابخوانی، درباره ادامه فعالیت باشگاه کتابخوانی بچه های کتاب پرسیدیم که می گوید: ما هرگز به برگزیده شدن فکر ننموده بودیم. یعنی فعالیت های کتابخوانی خودمان را منوط به بُرد و باخت ننموده بودیم. ما در پی لذتِ آگاهی، مشارکت و افزایش همدلی بودیم. این شاخص ها را هدف قرار داده بودیم و برایمان شعار نبود. در کنار این جستارها آرامش خاطر، تمرکز، افزایش دامنه لغات، دوری از استرس و خیلی منافع دیگر هم ایجاد می شد و بچه ها سیر صعودی ارتقای خودشان را درک می کردند که البته این درک ارتقاء و مقدار گیری آن برای برخی از نهادهای متولی فرهنگ سازی، قابل احصاء و مورد تقدیر نیست.

هدف این باشگاه کتابخوانی برای آینده، ایجاد اشتیاقی بیشتر به مطالعه کتاب در بین بچه ها کار است. این اشتیاق با مهجوری بسیاری از نهادهای فرهنگی و اجتماعی دیگر در تضاد است و نباید در این جهت تنها بود. به نظر این تسهیل گر، نهاد خانواده در مهجوریت با کتاب است چراکه بیشتر با مسایل معیشتی درگیر است و پایه های فرهنگی لازم در این زمینه میان خانواده ها چیده نشده است. بعلاوه دیگر نهادهای متولی امر مثل مدارس هم نقش کمرنگی در این جهت دارند.

امیر دلیر شاد فومنی اشاره می نماید: حالا که در این دوره از باشگاه های کتاب خوانی توانستیم رد پایی از خودمان را به اصحاب فرهنگ استان و کشور نشان دهیم، بسیار خوشحالیم و انرژی بیشتری داریم. البته در رسانه ها دیدم که کسانی در استان های دیگر در همین باشگاه های کتاب خوانی مدارجی را به مراتب کمتر از بچه ها کار ما و باشگاه بچه های کتاب طی کردند و مورد توجه و تقدیر متولیان امر قرار گرفتند، اما تمرین می کنیم که موانع و بی توجهی ها باعث بی انگیزگی مان نگردد و در این راه تاب آوری بیشتری داشته باشیم.

وی در انتها از همکارانش در طی کردن این راه سخت سپاسگزاری می نماید: باید از همکاران خوبم در مرکز حمایتی - آموزشی کودک و خانواده شهر رشت، آقای مصلح فتاح پور، مددکار متعهد و هم خانم شفیعی، روانشناس محترم، قدردانی فراوان بکنم که اگر همکاری و حمایت بی دریغ این عزیزان نبود، نمی توانستیم با کیفیت بهتری نسبت به دوره های گذشته در جام باشگاه های کتابخوانی حضور پیدا کنیم.