الله کرم لیراوی، معلمی دلسوز و پژوهشگر پرتلاش فرهنگ عامه بود - وبلاگ دوین

به گزارش وبلاگ دوین، ذوالفقاری درباره درگذشت لیراوی به ایبنا گفت: کرونا دوست پرتلاش و مهربان من دکتر الله کرم لیراوی (1330- 1400)، معلم، نویسنده و پژوهشگر ادب عامه بوشهری را نیز از ما ربود. خبری کوتاه اما دردناک. او و کارهایش را می­ شناختم و از سالیان بسیار دور از همکارانش در آموزش و پرورش بودم. دکتر لیراوی، ازجمله معلمان کارآزموده و توانا در بوشهر بود و علاوه بر تدریس در مدارس و دانشگاه آزاد بوشهر، در آکادمی ها نیز شناخته شده بود و حتی روزهایی به دعوت آکادمی ­های معتبر تهران رفت وآمد و تدریس داشت.

وی ادامه داد: تحصیلات او لیسانس معارف و الهیات، فوق لیسانس زبان و ادبیات فارسی و دکتری تاریخ ایران بود. با این تحصیلات توانسته بود توانمندی خود را در تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه نشان دهد. وی از سال 1357 وارد آموزش وپرورش شد و در مقطع ابتدایی، هدایت و دبیرستان به تدریس پرداخت. دوبار به عنوان معلم نمونه و سپس معلم خبره انتخاب شد. در مهر 1386 به درجه بازنشستگی نائل آمد. از سال 1378 نیز دروس معارف- تفسیر، ادبیات، مدیریت امور فرهنگی را در دانشگاه های بوشهر و حوزه­ های علمیه به عنوان استاد مدعو بر عهده داشت. مسئولیت ­هایی نیز در انجمن ها و ادارات و آموزش و پرورش و سازمان فنی و حرفه ­ای استان بوشهر پذیرفته بود که نشان از وثوق و اعتماد به او بود.

مدرس دانشگاه تربیت مدرس اظهارکرد: آنچه بیش از همه دوستی ما را پایدار نموده بود، علقه و علاقه او به فرهنگ عامه بود. او را به عنوان پژوهشگر بومی و صاحب تألیفات بسیاری در حوزه تاریخ و فرهنگ استان بوشهر می­ شناسیم. آخرین ملاقات ما در سال 1395 بود که به مناسبت برگزاری همایش نگاهی نو به ادبیات عامه به بوشهر جهت هماهنگی همایش سفر نموده بودم. ایشان ما را به باغ شخصی­ اش در بیرون شهر دعوت کرد. به اتفاق آقای دکتر جابری رفتیم. ماه رمضان بود. تازه عمل نموده بود و حال خوشی نداشت. از هر طرف سخن گفتیم و بیشتر در باب تحقیقات محلی. چند کتابش را هدیه داد. خیلی آرام بود؛ مثل دریای بوشهر و گرم و دوست­ داشتنی مثل تمام مردم جنوب.

ذوالفقاری اضافه کرد: ورود او به حوزه فرهنگ و ادب عامه از سال 1355 و به عنوان عضو افتخاری واحد فرهنگ مردم صداوسیما و به هدایت استاد انجوی شیرازی بود. از همان زمان به جمع آوری فولکلور و ادبیات عامه مردم استان­ های جنوبی اهتمام ورزید. همکار و عضو انجمن میراث فرهنگی هم بود. مقالاتی هم در هفته نامه های استان و روزنامه ها می نوشت. او کارشناس رادیو و تلویزیون بوشهر در زمینه های تاریخ و ادبیات محلی بود و به فرهنگ و تاریخ استان عشق می­ ورزید. روز 18 اسفند را که تأسیس مدرسه سعادت است، به پیشنهاد وی به نام روز ملی بوشهر نام گذاری کردند.

عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس گفت: امروز اگر او نیست، آثارش گواهی می­ دهد که مرد دوستدار فرهنگ لحظه­ ای آسوده نبوده است. هفده جلد کتاب در کارنامه اوست که دو عنوان، اثر برتر سال در شورای پژوهشی انتخاب شد؛ ازجمله آثار او در حوزه ادب عامه می توان به موارد زیر اشاره نمود:

- گویش و ادبیات فرهنگ مردم دیلم و لیراوی(تهران: پازینه، 1380.) این کتاب، پژوهشی است درباره گویش و ادبیات مردم دیلم و به ویژه دهستان لیراوی. در این پژوهش ابتدا شرایط جغرافیایی منطقه، سپس سیر تاریخی و ارتباط گویش مردم این منطقه با زبان ها و گویش های دیگر و نماد ساختاری و تحول کلمات در این گویش آنالیز می گردد. بخش بعدی کتاب، به تشریح اجزای دستوری گویش لیراوی و واژگان و اصطلاحات آن اختصاص یافته است. در بخش پایانی نیز، مجموعه ای از ادبیات عامه (مثل ها، قسم ها، دعاها و چیستان های مردم این ناحیه) گردآوری شده است.

- فرهنگیاران و فرهنگ مردم، در سال 1389 که در خزرشهر فرهنگیاران جمع شدند، به این فکر افتاد از همان جا این کار را آغاز کند و کرد. بسیاری از فرهنگیاران که به پایمردی استاد انجوی شیرازی در رادیو شناسایی شدند، ناشناخته به میراثبانی این فرهنگ پر شوکت مشغول بودند بی نام ونشان که در این کتاب شناسایی و معرفی شدند. اقدامی ستوده که باید تداوم یابد.

-شاهنامه سرایی و گامی در تاریخ معاصر شهرستان دیلم(بوشهر: طلوع، 1381) کتاب در کنار اطلاعات مفید تاریخی و جغرافیایی از بندر دیلم و لیراوی، به سنت مهم شاهنامه سرایی و جنگ­ نامه و جدال های خوانین منطقه را شناسایی و ضبط نموده است. در استان بوشهر، این اشعار و استفاده از روح حماسی مثنوی، حتی در جنگ های خانوادگی هم کاربرد داشته است. این مثنوی ها، به نوعی استفاده تاریخی نیز داشته و به عنوان سندی تاریخی در راستای حوادث این خطه از کشور، به شمار می آید. چاپ بعدی را با نام شاهنامه سرایی و شاهنامه خوانی در جنوب ایران (آیین محمود، 1391) منتشر کرد که مجموعه ای از مثنوی های شاعران جنوب ایران است که در مناسبت های مختلف و با محتوایی عمدتاً حماسی سروده شده است. در این اثر، حداقل شش شاهنامه خوان و مثنوی گوی جنوب کشور، معرفی شده است.

- هنرهای محلی، کارهای دستی، وسایل قدیمی در فرهنگ بومی و سنتی (ستاره جنوب، 1384)

- قصه های زیبای جنوبی (آیین محمود، 1391) مجموعه ای از داستان های نسبت کوتاه جنوب که بعضی از آن ها با گویش محلی تدوین یافته است. عناوین بعضی از داستان­ ها عبارتند از: شغال زیرک، آهنگر و زن زیبا، قصه نمکی، دختران پیرمرد، عاقبت اسراف کردن، داستان خارکش و قصه ماه و ستاره و ننه ماهی.

-خورشید آفرین و فلک ناز (آیین محمود، 1391) از منظومه ­های عاشقانه رایج در بختیاری و جنوب که سرگذشت دو شاهزاده ایرانی است.

- نوحه سرایی و اشعار مذهبی:(گلستان ادب، 1388).